RUNDVEELOKET

Ammoniak-Emissiereducerende
Maatregelen en Technieken (PAS)

 


Het afzetten van stikstof in speciale beschermingszones (SBZ) bemoeilijkt de realisatie van de natuurdoelen. Dit betekent dat het verlenen van vergunningen aan bedrijven die stikstof uitstoten in de buurt van deze zones eveneens bemoeilijkt wordt. Om zowel de natuurdoelen te kunnen realiseren als de betrokken bedrijven een toekomst te geven werd de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in het leven geroepen. De PAS beoogt bij te dragen aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen (IHD) door de uitstoot van stikstof terug te dringen.

Meer informatie over PAS op de ILVO website


PAS-lijst rundvee

De PAS-lijst omvat ammoniak-emissiereducerende maatregelen en technieken die landbouwers kunnen aanwenden om de berekende bijdrage van hun bedrijf aan de kritische deposities te reduceren. Het is een dynamische lijst die aangepast wordt in functie van ingediende voorstellen, lopend onderzoek en nieuwe inzichten.

De PAS-lijst en combinaties van maatregelen en technieken voor rundvee*

* De staltechnieken die op de AEA-lijst staan voldoen ook aan de voorwaarden van de PAS-lijst, maar worden er niet expliciet in opgenomen.

Toelichtingen, Q&A:

Klik op de vragen om de antwoorden te lezen

Wanneer hoeft de oppervlakte van de wachtruimte niet meegeteld te worden in het met mest besmeurd oppervlak per dierplaats van maximaal 5,5 m²?

Het met mest besmeurd oppervlak bedraagt maximaal 5,5 m² per dierplaats en is als voorwaarde bij de PAS-vloersystemen opgenomen. Dit oppervlak omvat de loopgangen en de doorsteken, alsook de wachtruimte. Niet inbegrepen is het vloeroppervlak van de melkstal en de voerstoep. De wachtruimte telt niet mee in het met mest besmeurd oppervlak van maximaal 5,5 m² als voldaan is aan de volgende voorwaarden:

  • De wachtruimte kan worden afgesloten zodat de melkkoeien tussen de melkbeurten geen toegang hebben tot de wachtruimte;
  • De vloer van de wachtruimte bestaat uit een emissiearm vloersysteem of is uitgevoerd met een dichte vloer.
  • De vloer wordt na elke melkbeurt schoongemaakt.
  • De mestkelder onder de wachtruimte is afgesloten van de rest van de stal, of wordt zodanig aangepast zodat er geen extra emissie vanuit de kelder kan optreden (= schoorsteeneffect).

Indien de wachtruimte buiten de melktijden wel beschikbaar is voor de dieren, of ingeval van een melkrobot, dan maakt deze oppervlakte deel uit van het met mest besmeurd oppervlak. 

Eén stal kan uitgevoerd worden met verschillende PAS-vloersystemen. Wanneer verschillende emissiearme vloersystemen en/of maatregelen met verschillende ammoniakreducties toegepast worden is het belangrijk dat er geen schoorsteeneffect kan optreden in de mestkelders. Er dient een afscheiding of aparte mestkelder te worden voorzien zodat de ammoniak niet sneller vervluchtigt via het systeem met de lagere emissiereductie. 

Voor ieder vloersysteem/maatregel zal op basis van de dierbezetting de behaalde emissiereductie in rekening gebracht worden en opgenomen worden in de vergunning. 

Voorbeeld: een bestaande ligboxenstal met 85 ligboxen wordt uitgebreid met 43 nieuwe ligboxen. In de bestaande stal zijn roostervloeren aanwezig en wordt de mest 6 keer per dag weggeschoven. In de nieuwe uitbreiding worden een emissiearme PAS-vloer met 25% ammoniakreductie geplaatst.

Schema wachtruimte

Berekening emissies uit de stal: 

Deel van de stal

Reductie

Emissieberekening

Emissies

Bestaande stal met 85 dierplaatsen

10 % reductie

= (85 x 13 kg NH3/dp) – 10%

= 994,5 kg NH3

Nieuw gedeelte met 43 ligboxen

25% reductie

= (43 x 13 kg NH3/dp) – 25%

= 419,25 kg NH3

Hoe ga ik om met zoogkoeien die kalven in de stal tijdens het weideseizoen om toch aan voldoende aaneengesloten dagen beweiding te komen?

De maatregel is van toepassing op de stal- of stalafdeling. De veehouder vult in een logboek de startdatum in waarop de stal of de betreffende stalafdeling volledig leeg komt en de datum wanneer deze terug in gebruik is. Een deel van de stal (strobox) waar de koeien kalven kan uit de maatregel gehouden worden.

Belangrijk is dat dit duidelijk wordt omschreven in de vergunningsaanvraag en dat de ingestrooide boxen waarop de maatregel van toepassing is goed zijn aangeduid op het plan van de omgevingsvergunning. 

In onderstaand voorbeeld is een stal voor 25 zoogkoeien waar de PAS-maatregel 2.1.b ‘Beweiden in combinatie met leegstand in ingestrooide rundveestallen’ wordt toegepast op 3 stalafdelingen, samen goed voor 15 dierplaatsen. Bij toepassing van de PAS-maatregel 2.1.b moeten deze stalafdelingen tijdens de vergunde beweidingsperiode onafgebroken vrij zijn van dieren en mag de stalmest aanwezig blijven, weliswaar onaangeroerd. 

Voor zoogkoeien kan de PAS-maatregel 2.1.b ‘Beweiden in combinatie met leegstand in ingestrooide rundveestallen’ dus niet worden toegepast op een volledige stal als de zoogkoeien tussentijds naar binnen komen om te kalven en waar een ruimte voor het kalven is voorzien. 
Het aantal dieren in de overige stalafdelingen, waar geen PAS-maatregel wordt toegepast, mogen uiteraard het aantal vergunde dierplaatsen niet overschrijden.

Beweiding zoogkoeien

 


PAS-lijst geiten

De PAS-lijst en combinaties van maatregelen en technieken voor geiten
 

Stikstofbeleid in Vlaanderen - Meer info

Stikstof en PAS gerelateerd onderzoek op ILVO

  • Lopende onderzoeksprojecten
    • Overzicht van de lopende onderzoeksprojecten voor melkveehouderij en vleesveehouderij
    • VOEDERPAS: Voeder als oplossing voor de stikstofcrisis. Een daling van het ruw eiwit gehalte van het rantsoen met 1 % kan voor 10 % minder NH3-uitstoot zorgen
    • ECONUTRI: Ecologische innovaties voor minder nutriëntenverlies in de landbouw. Hoe bereiken we een verminderde uitspoeling van nitraat, stikstof en fosfor, een betere controle van stikstofverliezen, ...
    • JOZ N-Kraker met dichte vloer: Bij de veehouderijen wordt een melkveestal met dichte vloer voorzien van het JOZ CiFa N-kraker systeem.
    • JOZ N-Kraker met roosters: Bij de veehouderijen wordt een melkveestal met roostervloer voorzien van het JOZ CiFa N-kraker systeem.
    • ELP-beef: Laag eiwit voeding als PAS-maatregelen voor vleesvee. Hoe kunnen veehouders bewijs aanleveren voor hun correcte toepassing van laag eiwit voeding aan vleesvee, als een reducerende maatregel van ammoniakemissies?
  • Afgelopen onderzoeksprojecten
    • Overzicht van de afgelopen onderzoeksprojecten voor melkveehouderij en vleesveehouderij
    • EKOPTI: Eiwit in de koe optimaliseren om de N- en P- excreties naar het milieu op een economische manier aan te pakken. We mikken op het efficiënter benutten van het voedereiwit door rundvee.
    • MILKEY: Het doel van MilKey is de succesvolle implementatie van effectieve mitigerende maatregelen voor broeikasgasemissies in de Europese en Vlaamse melkveehouderij.
  • Voorbije events
     

Procedure voor nieuwe PAS-maatregelen en -technieken

De procedure voor nieuwe PAS-maatregelen en -technieken kan teruggevonden worden op de website van ILVO.

  • Indieningen gebeuren via VLM
  • Wetenschappelijke beoordeling van kandidaat maatregelen gebeurt door WeComV
     

ILVO referentietaken ten behoeve van beleidsdomein omgeving

De Vlaamse veehouderij vertoont sinds enkele jaren een sterke dynamiek. Verschillende factoren, waaronder wetgevende, zorgen voor een investeringsgolf waarbij ook de omvang van de bedrijven aanzienlijk toeneemt. Dit betekent dat ook de impact ervan op de omgeving potentieel groter wordt. Hiervoor moet er een passend wetgevend kader ontwikkeld worden dat ruimte geeft voor dynamiek en tegelijk rekening houdt met mens en milieu. De regelgever en de vergunningverlener willen optimaal inspelen op deze situatie. Bij deze evenwichtsoefening is het beleidsdomein Omgeving gebaat bij een gedegen technisch-wetenschappelijke ondersteuning op vlak van milieubeveiliging in de landbouw. In dit kader verricht ILVO sinds 2012 enkele specifieke referentietaken die verband houden met luchtemissies bij landbouwactiviteiten en duurzame productietechnieken in de landbouw. Meer informatie hierover kan je terugvinden op de website van ILVO.