De interesse in sorghum als extra teelt neemt toe. Rundveehouders willen hun teeltplan diversifiëren en de monocultuur van maïs doorbreken. Sorghum valt hierbij zeker te overwegen want teelt en gebruik sluiten goed aan bij het gangbaar management op een rundveebedrijf. De diepere worteling en mogelijkheid om de bloei uit te stellen zorgen er ook voor dat sorghum beter presteert in droge omstandigheden.¹

Voedersorghum

Voedersorghum is het resultaat van kruisingen tussen zetmeelrijk graansorghum (Sorghum bicolor) en structuurrijk Soedangras (Sorghum sudan). De planten stoelen uit in meerdere stengels en bloei gebeurt in een pluim. De korrels zijn wit of gekleurd. De witzadige types zijn iets gevoeliger voor graanschimmel en vraat door vogels bij opkomst of afrijpen. De diepere worteling en mogelijkheid om de bloei uit te stellen maken het gewas droogtetoleranter en verbetert de bodemstructuur. Het gewas is evenwel gevoeliger voor koude, waardoor het later gezaaid moet worden en het gewas mogelijks onvoldoende tijd krijgt om te groeien of af te rijpen bij een koude/natte zomer. Op vlak van veredeling en teelttechniek is er evenwel nog ruimte om het gewas beter in onze bedrijfsvoering ingepast te krijgen.^{1, 2, 3}

Teelt en bewaring van sorghum

Sorghum is geschikt voor percelen met droge zandgrond en relatief hoge pH (6 – 8,5), die bij voorkeur vlot opwarmen in het voorjaar. Voedersorghum kan gezaaid worden vanaf half mei aan 210.000 – 270.000 zaden/ha op een rijafstand van 45 – 75 cm en op 2 – 3 cm diepte. De bemesting kan gelijkaardig uitgevoerd worden zoals bij maïs, zij het met lagere dosis N. Sorghum is immers gevoelig aan legering. De nutriënten efficiëntie van sorghum is evenwel beter waardoor de toegevoegde waarde van extra kunstmest na 25 – 30 ton/ha drijfmest eerder beperkt is. Op percelen waar je minder kan of mag bemesten zal sorghum dus in verhouding meer opbrengen dan maïs. Graantypes hebben op dit vlak een lagere stikstofrespons dan structuurrijke types en kunnen het dus met iets minder stikstof doen. Tot op heden zijn er in Europa geen problemen met ziekten gekend voor dit gewas.^{1, 2, 3}

Voedersorghum kan eind september – begin oktober geoogst worden. Het gewas wordt idealiter geoogst aan 28 – 32 % DS en vrij grof gehakseld (10 – 15 mm). De pluim met zaden heeft dan een DS-gehalte van 45 – 50 %. Bij hoger DS-gehalte daalt de verteerbaarheid van de zaden sterk, wat uiteraard niet wenselijk is. De kleine korrels kneuzen is noodzakelijk, maar niet evident. Goed afstellen van de kneuzer en het resultaat controleren is de boodschap. Inkuilen gebeurt met dezelfde aandachtspunten als kuilmaïs en vaak ook samen met de kuilmaïs. De drogere maïs fungeert dan ook als buffer tegen sapverliezen uit het sorghum.^{1, 2, 3}

Opbrengst en vervoederen

De opbrengst is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden, de bodem maar vooral ook het ras. Structuurrijke rassen hebben gewoonlijk een hoge opbrengst (18 – 20 ton DS/ha) dan zetmeelrijke rassen (16 – 18 ton DS/ha), al hebben deze laatste wel een hogere voederwaarde. Het gehalte zetmeel varieert van 150 tot 400 g/kg DS, waarvan een groter deel bestendig is dan bij kuilmaïs. Het eiwitgehalte ligt met 75 – 80 g/kg DS iets hoger dan kuilmaïs. De verteringscoëfficiënt (VC) ligt met 60 – 65 % iets lager dan kuilmaïs. Structuurrijke types hebben een lagere VC dan zetmeelrijke types. Tot slot ligt het VEM-gehalte met gemiddeld 800 VEM/kg DS duidelijk lager dan kuilmaïs. Op dit vlak scoren de graantypes gemiddeld iets hoger dan de structuurrijke types.^{1, 2, 3, 4}

Conclusie

Sorghum heeft zeker potentieel, zowel in opbrengst als in voederwaarde, als aanvulling op de teelt van snijmaïs voor rundveehouders in onze regio. Het gewas is geen hapklare vervanging van kuilmaïs, maar kan als smakelijk voedermiddel zeker in een hoogwaardig rantsoen ingepast worden. Meer ervaring en analyses zullen de voederwaarde ook beter leren inschatten. Tot slot staat de veredeling niet stil en wordt ook de teeltechniek verder verfijnd. De meest recente rassen zijn al een pak performanter dan de rassen die in oudere onderzoeken gebruikt worden. Raadpleeg dus zeker de meest recente rassenproeven om een geschikt sorghumras te selecteren.

Gerelateerd

• Vraag/Antwoord: Veldbonen telen om te voederen
• Vraag/Antwoord: Broei in kuilvoeder tegengaan
• Vraag/Antwoord: Mengkuilen met voederbieten

Nog vragen?

 

Bronnen:

¹ Teeltfiche Voedersorghum. ILVO, 2023

² Sorghum als aanvullend ruwvoergewas – Proeven met bemesting en rassen in Nederland en Vlaanderen. Maaike van Agtmaal, Joachim Deru, Joke Pannecoucque, Nick van Eekeren. Louis Bolk Instituut, 2019

³ Teeltbrochure SORGHUM – Sorghum als potentieel voedergewas in de melkveehouderij. Louis Bolk Instituut, maart 2023

⁴ Sorghumsilage voor melkvee – Voeropname, melkproductie en resultaten van verteringsonderzoek. Wageningen Livestock Research, augustus 2023.