In de graskorrel die ik voer aan mijn hoogproductief melkvee is een relatief hoog gehalte aan zwavel teruggevonden. Kan dit enige gevolgen hebben op het voorkomen van (subklinische) pensacidose?
Hoewel een overmatige opname van zwavel (S) in het rantsoen aanleiding kan geven tot een aantal (ernstige) gezondheidsproblemen, wordt dit verband zelden gelegd. Pensacidose is dan ook geen gekend direct gevolg van overmatige opname van zwavel. Wel bestaat er een verband tussen pensacidose en de productie van H2S. Dit verband ligt echter omgekeerd: in een zuur milieu (bij pensacidose) wordt meer H2S geproduceerd. Indirect kan een overmaat aan zwavel in het rantsoen wel leiden tot een lagere pens-pH door een verstoorde penswerking of zelfs stilvallen van de pens (pensatonie), alsook een aantasting van het zenuwstelsel. Hiervoor moet de opname aan zwavel dan wel substantieel boven de norm liggen.
Uitgebreid antwoord
Zwavel en rundvee
Zwavel voor rundvee (CVB)4: Zwavel wordt in de pens omgezet tot sulfide (S2-). Dit sulfide wordt gebruikt voor de aanmaak van microbieel eiwit of geabsorbeerd en omgezet tot sulfaat en uitgescheiden. Bij een overmatige opname van zwavel zal een overmaat aan sulfide ontstaan dat in de pens als HS- (opgelost in vloeibare inhoud) en als H2S (in de gaslaag) aanwezig is. H2S is erg toxisch en veroorzaakt schade aan de weefsels.6
Een hoge opname van zwavel leidt tot een overmatige absorptie van sulfide. Hierdoor neemt de contractie-activiteit van de pens af, gevolgd door een verminderde voeropname. Het overmatig geabsorbeerde sulfide heeft verder een schadelijk effect op het centrale zenuwstelsel, wat kan leiden tot polio-encephalomalacie (PEM) en ook blindheid. PEM wordt wel geassocieerd met pensacidose. De totale opname van zwavel in het rantsoen en drinkwater vormt hierin een belangrijke factor, net als omstandigheden die de zwavel-reducerende bacteriën in de pens beïnvloeden. De productie van H2S in de pens wordt daarnaast ook gestimuleerd door een lage pH.5 Een hoge S-opname heeft verder een negatief effect op de kopervoorziening en de seleniumvoorziening van herkauwers.
Gevolgen overmaat aan zwavel/zwavelvergiftiging:1, 3, 6
- Polio (blindheid, waggelen, beroerte)
- Dehydratatie
- Pensatonie (inactiviteit van de pens)
- Tachycardie (versnelde hartslag)
- Diarree
- Metabole acidose
- Verlaagde beschikbaarheid van koper in het lichaam
- Hypocalcemie
- Hypochloremie
- Cerebrocorticale necrose (CCN, Polioencephalomalacie, PEM): 5 g/kg DS is hiervoor al voldoende
Aanbevolen hoeveelheid zwavel
De aanbevolen hoeveelheid zwavel voor melkvee bedraagt 0,2 % (2 gram per kg DS). Voor kalveren die melk of melkvervangers krijgen mag dit 0,29 % zijn (2,9 gram/kg DS). Tot 4 gram per kg DS beschouwt men als een veilig niveau voor zwavel in het melkveerantsoen. Neemt een koe 20 kg DS op dan komt dit overeen met 80 g S/dag. Met zwavelrijk ruwvoer (bvb gras met 4,5 g S/kg DS) en zwavelrijk water (250 mg sulfaat/L) kan de S-opname zonder de bijdrage van bijkomend krachtvoer deze grens dus wal al overschrijden. Hogere doses (bvb 0,5 %) lijken in de praktijk echter nog geen problemen op te leveren. Voor een efficiënt gebruik van niet-eiwit stikstof (NPN) ligt de verhouding N/S in het rantsoen best tussen 10:1 en 12:1.5
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Slow Release Ureum
- Vraag/Antwoord: Biochar in het rantsoen
- Vraag/Antwoord: Ureum en klauwgezondheid
- Vraag/Antwoord: Kation-Anion Verschil
- Vraag/Antwoord: Beta-caroteen en beweiding
- Vraag/Antwoord: Mineralen verstrekken
Bronnen:
1 Accidental Sulfur Poisoning in a Group of Holstein Heifers. Moira F Gunn, John D. Baird and Judith S. Nimmo WilkieCan Vet J 1987, 28:188-192
2 Rumen acidosis with special emphasis on diagnostic aspects of subclinical rumen acidosis: A review. Jörg Matthias Dehn Enemark, Rolf Jess Jørgensen, Peter St. Enemark. VETERINARIJA IR ZOOTECHNIKA. T. 20 (42). 2002
3 Effects of Sulfur Levels in Fermented Total Mixed Ration Containing Fresh Cassava Root on Feed Utilization, Rumen Characteristics, Microbial Protein Synthesis, and Blood Metabolites in Thai Native Beef Cattle. Chanadol Supapong, Anusorn Cherdthong, Metha Wanapat, Pin Chanjula and Sutipong Uriyapongson. Animals 2019, 9, 261
4 Handleiding Mineralenvoorziening Rundvee, Schapen, Geiten. Centraal Veevoederbureau, 2005.
5 Sulfur in Distillers Grains for Dairy Cattle. D. Schingoethe, A. Garcia, K. Kalscheur, and A. Hippen. South Dakota State University. Extension Extra, 136 (2008)
6 Sulfur Intake in Cattle. Colorado State University