Wat is A2A2 melk precies en heeft het effectief gezondheidsvoordelen voor de consument? Kan ik mijn veestapel ook sturen om meer van dergelijke melk te produceren?
Aan A2A2 melk worden diverse eigenschappen toegekend, waarvan een andere (betere) vertering vaak als voordeel naar voor wordt geschoven. Ongeveer 20% van de bevolking krijgt maagdarmklachten na het consumeren van melk, maar niet of in mindere mate als ze A2-melk gebruiken. Tot op heden kon dit effect en de bijhorende voorwaarden wetenschappelijk echter nog niet duidelijk aangetoond worden.
Verder heeft A2A2 melk ook een hoger schuimvormend vermogen. Dit is een voordeel voor zuivelproducten waarbij schuimvorming belangrijk is, zoals roomijs, opkloproom, mousses, enz. Ook hebben yoghurt en kaas, gemaakt met A2A2 melk, ook een zachtere gelstructuur. Deze zwakkere en meer poreuze gelstructuur vergemakkelijkt de afbraak van eiwitten in het darmstelstel wat kan leiden tot een betere vertering in het maag-darmstelsel
Wat is A2A2 melk precies?
A2A2 melk onderscheidt zich door een andere structuur van één specifiek melkeiwit. Het gaat hierbij om bèta-caseïne, één van de vier types caseïne in koemelk. Caseïne geeft melk zijn witte kleur en is een hoogwaardig voedingseiwit dat alle negen essentiële aminozuren bevat. Het bèta-caseïne is het tweede meest voorkomende melkeiwit en is goed voor ongeveer 30% van het totale eiwitgehalte in melk.
Er bestaan 2 belangrijke vormen van het bèta-caseïne, namelijk een A1 en een A2 vorm. Welke vorm in de melk voorkomt wordt bepaald door één gen waarvan elke koe twee exemplaren heeft. De verschillende combinaties die voorkomen zijn dus A1A2 (heterozygoot), A1A1 en A2A2 (homozygoot). Geen van beide vormen lijkt dominant te zijn, waardoor A1A2 koeien dus melk produceren waarin beide vormen van het bèta-caseïne in gelijke mate voorkomt.
Selecteren op A2A2
Alle waterbuffels produceren A2-melk en er zijn ook enkele koeienrassen waarvan het grootste deel van de koeien A2-melk produceert, zoals de Britse rassen Guernsey (ca. 90%), Jersey (49-72%) en enkele Zuid-Europese rassen. In het Holstein ras wordt algemeen aangenomen dat de A1 variant het meest voorkomend is (31-66%). Uit recente cijfers van CRV blijkt dat het aandeel A2A2-dieren in de Nederlandse Holsteinpopulatie 41 % bedraagt voor zwartbont en 37 % voor roodbont.
Om zuivere A2-melk te produceren moeten de koeien homozygoot A2A2 zijn. Voor een veehouder die A2A2 melk wil produceren is het dus belangrijk om te weten van welk type zijn koeien zijn. Dit kan onderzocht worden aan de hand van een DNA test op bijvoorbeeld een beetje bloed of haar van de koe. Deze test wordt commercieel aangeboden door verschillende bedrijven en zit vaak ook mee inbegrepen in genetische testen voor andere fokkerijdoelen zoals melkproductie of vruchtbaarheid.
Daarnaast moet ook met homozygoot A2A2 stieren gewerkt worden. Fokkerij organisaties bieden sperma van A2A2 stieren aan voor verschillende rassen. Door steeds hierop te selecteren kan een veehouder een volledige A2A2-melkveestapel verkrijgen en behouden.
Conclusie
Hoewel A2A2 melk makkelijker verteerbaar lijkt en enkele gezondheidsvoordelen wordt toegedicht, zijn er op heden weinig wetenschappelijke onderzoeken die dit effectief kunnen bevestigen. Naast de betere vertering die mensen ervaren heeft A2A2 melk volgens sommige ook een vollere smaak. Het vet- en eiwitgehalte is echter vergelijkbaar met A1A2 melk. Het hogere vetgehalte dat aan A2A2 melk wordt verbonden vindt wellicht zijn oorsprong in het Jersey ras, dat het vaakst gelinkt wordt met A2A2 melk. De technische eigenschappen van A2A2 melk kunnen wel een meerwaarde betekenen voor enkele specifieke toepassingen. Zo maakt het groter vermogen tot opschuimen, de A2-melk uitermate geschikt voor gebruik door barista’s.
A2A2 melk wordt momenteel nog niet als aparte melkstroom opgehaald en verwerkt door de melkerijen. Individuele melkveebedrijven met hoeveverkoop bieden deze melk wel al aan. Een overzicht van deze producenten vind je hier.
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Vals-positieve resultaten bij Delvotest®T
- Vraag/Antwoord: Duurmelken bij melkvee
- Vraag/Antwoord: Droogzetten in de praktijk
- Vraag/Antwoord: Omgevingsmastitis
Bronnen
Literatuurstudie: Genetische selectie naar A2A2 dieren (Karen Goossens, 2023)