Op welke afstand kan de knieboom in ligboxen voor jongvee best worden geplaatst t.o.v. de achterrand van de ligbox? Graag voor volgende leeftijdsgroepen: 4 tot 8 maand (150 – 250 kg), 8 tot 12 maand (250 – 350 kg) en 12 tot 16 maand (350 – 450 kg)
In een ligboxenstal is een goede afstelling van de ligboxen heel belangrijk voor het comfort, de hygiëne en de gezondheid van de runderen. Dit vormt een basis voor een hoge en kwaliteitsvolle productie, een goede vruchtbaarheid en hoge langleefbaarheid. Ligboxen moeten een comfortabele ligplaats bieden die de dieren vlot kunnen betreden en waar ze ongehinderd kunnen opstaan en neerliggen. De dieren moeten er ook een natuurlijke lighouding in kunnen aannemen. In het ideale geval ligt het dier dan ook nog recht in de box zodat mest en urine op de roosters terechtkomt en het ligbed maximaal droog en proper blijft.1
Figuur 1. Een goede afstelling van de ligboxen levert een comfortabele ligplaats
Lichaamsmaten
Tabel 1 geeft een overzicht van lichaamsmaten van vaarzen en koeien. Tabel 2 geeft het verband tussen lichaamsgewicht en borstomtrek.2 Als de specifieke lichaamsmaten van de te huisvesten dieren niet gekend zijn kunnen deze gebruikt worden om stalinrichting uit te tekenen. Deze “CIGR standaardafmetingen” zijn vooral geschikt voor Holstein-Friesian koeien. Het verband tussen lichaamsmaten en gewicht varieert in grote mate tussen rassen en zelfs tussen individuen binnen eenzelfde ras. Geef dus steeds de voorkeur aan praktijkcijfers (meten is weten!) van de eigen veestapel (Figuur 2).1 Gezien de snellere groei van vaarzen die tegenwoordig op veel bedrijven gerealiseerd wordt zijn de standaardcijfers wellicht wat achterhaald. Momenteel worden deze parameters in het project JongLeven geactualiseerd (zie tabel 2).
Figuur 2. Meten van de lichaamsmaten van rundvee (CIGR, 2014)3
Tabel 1. "CIGR standaard"; afmetingen van kalveren, vaarzen en koeien (voor Holstein Friesian). De afmetingen verwijzen naar de gemiddelde maat binnen het gewichtsinterval.1
Tabel 2. Verband gewicht en borstomtrek vaarzen (VLAIO Project JongLeven)
Afmetingen ligboxen
In de praktijk moet men, bij gebrek aan reële afmetingen, de afmetingen van de te huisvesten runderen inschatten. Tabel 1 vormt hierbij een leidraad. Baseer de afmetingen van de ligboxen hierbij op de afmetingen van de grootste dieren in de kudde of in de groep als veiligheidsmarge en te verwachten genetische vooruitgang.1 Beoordeel ook hoe vlot de dieren in de boxen gaan liggen/opstaan en hun positie in de box. Stel hierop de afmetingen van de ligboxen indien nodig verder af.
De afmetingen worden bepaald op basis van de schofthoogte (H) en lengte (L, diagonale lichaamslengte) van de runderen met onderstaande formules:1
| Afmeting | Formule | Opmerkingen |
| Breedte ligbed | 0,83 x H | Vrije afstand tussen ligboxafscheidingen |
| Lengte ligbed | 1,06 x L | Afstand knieboom tot achterrand |
| Kopruimte | 0,48 x H | Ruimte voor kop in liggende positie |
| Kop- en uitvalsruimte | 0,65 x H | Ruimte voor kop nodig voor opstaan/neerliggen |
| Totale boxlengte (dubbel) | 1,06 x L + 0,48 x H | Bewegingsruimte kop in tegenoverliggende box |
| Totale boxlengte (enkel) | 1,06 x L + 0,65 x H | Bewegingsruimte in box zelf |
| Hoogte schoftboom | 0,8 à 0,9 x H | Hoogte boven top van ligbed |
| Schoftboom - achterrand | 1,06 x L + 0,1 | Horizontale afstand schoftboom tot achterrand |
Opgelet: drachtige en net gekalfde koeien (dieren met een grote uier) hebben meer ruimte nodig, daarom is het aangeraden om voor deze groepen dieren grotere ligboxen te voorzien.1
Voor jongvee komt dit op basis van standaardmaten neer op onderstaande afmetingen:
Tabel 3. Ligboxafmetingen voor vaarzen (BL = Breedte Ligbed, LL = Lengte Ligbed, KR = Kopruimte, KUR = Kop- en Uitvalsruimte, HS = Hoogte Schoftboom, SA = Schoftboom-Achterrand)
Figuur 3. Belangrijke maten van een ligbox
Meer info: Het ontwerp van melkveestallen
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Huisvesting kalveren
- Vraag/antwoord: Afmetingen ligboxen melkvee
- Vraag/Antwoord: Waterbedden of koematrassen
- Vraag/Antwoord: Strooisel voor diepstrooiselboxen
- Vraag/Antwoord: Het ideaal speenmoment
Bronnen:
1 Het ontwerp van melkveestallen. Departement Landbouw en Visserij. 2014
2 Succesvolle opfok van jongvee op het melkveebedrijf. Departement Landbouw en Visserij. 2017
3 The Design of Dairy Cow and Replacement Heifer Housing. CIGR, International Commission of Agricultural and Biosystem Engineering. 2014
Dit antwoord werd door het Rundveeloket met de meeste zorg en nauwkeurigheid opgesteld. Er wordt evenwel geen enkele garantie gegeven omtrent de juistheid of de volledigheid van het antwoord op uw vraag. De gebruiker van dit antwoord ziet af van elke klacht tegen het Rundveeloket, van welke aard ook, met betrekking tot het gebruik van het gegeven antwoord. In geen geval zal het Rundveeloket aansprakelijk gesteld kunnen worden voor eventuele nadelige gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van dit antwoord.