Voor mijn kalveren twijfel ik tussen een kalver-iglo voor een tiental kalveren of een speciaal gebouwde kalverstal. Zijn er tussen beide systemen verschillen te verwachten omtrent longziekten?
Er werd al heel wat onderzoek uitgevoerd naar de effecten van huisvesting op de luchtweggezondheid van kalveren. De conclusie hiervan is vaak dat het belang van het type bedrijf en de bedrijfsvoering (management) groter is dan het type huisvesting. Toch kunnen op het vlak van huisvesting voor kalveren enkele belangrijke adviezen geformuleerd worden:
- Buitenhuisvesting geeft algemeen minder luchtwegproblemen dan binnenhuisvesting. Een goede ventilatie met voldoende aanvoer van verse lucht is belangrijk en kan doorgaans beter gegarandeerd worden in een open huisvesting zoals kalver-iglo’s.
- Ook de groepsgrootte speelt een rol: groepen van 6 dieren zijn hierbij ideaal, terwijl bij groepen vanaf 9 dieren per groep de kans op luchtwegproblemen stijgt.
- Vermijd direct contact tussen groepen om overdracht van ziekten te vermijden. In de praktijk wordt deze regel vaak niet gerespecteerd waardoor ziekten vrij door de kalverstal bewegen. Kalveren groeperen per 6 heeft bijvoorbeeld weinig zin als de groepen onderling nog contact kunnen maken. Als veilige afstand voorzie je best minstens 1,5 meter tussen individuele kalveren of groepen. Vooral de verspreiding van Mycoplasma bovis, wordt met zo’n bufferafstand afgeremd. Verder blijven respiratoire problemen door deze bufferafstand vaker beperkt tot één groep.
- Werk met stabiele groepen en een “all-in-all-out” systeem. Zorg tussen de bezetting van de hokken of compartimenten in voor een grondige ontsmetting en leegstand om de ziektedruk laag te houden.
- Individuele huisvesting in iglo’s levert ook bij jongere dieren goede resultaten. Voor een efficiënter gebruik van de beschikbare plaats en om kalveren toch onderling contact te geven worden jongere kalveren vaak per 2 in een iglo gehuisvest. Ook hier hanteer je best de bufferafstand tussen de iglo’s van minstens 1,5 meter.
Stal of iglo?
Huisvesting van kalveren per twee of in groep kort na de geboorte kan de gewichtstoename en de opname van vast voer bevorderen. Daarnaast bevordert groepshuisvesting de gedrags- en sociale ontwikkeling van kalveren, waardoor hun leervermogen toeneemt en ze zich beter kunnen aanpassen aan een nieuwe omgeving. Op vlak van diergezondheid lopen de onderzoeksresultaten uiteen. In sommige gevallen verhoogt de groepshuisvesting de ziektedruk, terwijl die in andere gevallen gelijk is of zelfs afneemt.1, 2, 3
Voor de gezondheid van de luchtwegen zijn iglo’s, zeker groepsiglo’s van 5-6 dieren, een goed alternatief. Ze vragen echter meer werk van de veehouder. Ook moeten ze goed geplaatst worden zodat de kalveren minimaal blootgesteld worden aan de elementen zoals regen, wind en felle zon (onder een afdak bijvoorbeeld).
Ook in een gebouwde kalverstal houdt je de groepsgrootte beter beperkt en verhinder je direct contact tussen groepen. Als veel kalveren aangehouden worden, plaats je dieren van verschillende leeftijdsgroepen beter niet in dezelfde ruimte. Veel dieren onder één dak verhoogt de infectiedruk en oudere dieren verspreiden vaak pathogenen waar jonge dieren nog geen immuniteit tegen hebben opgebouwd. Zorg in een stal ook voor een goede ventilatie die de verspreiding van pathogenen tegengaat, tocht vermijdt en toxische gassen (ammoniak, H2S...) afvoert. Een combinatie van natuurlijke ventilatie en overdruk buisventilatie lijkt hier goede resultaten te geven. Een rookproef kan helpen om de luchtstroom in beeld te brengen.
Snelscan longecho
Om longproblemen vroegtijdig aan te pakken kunnen de kalveren op strategische momenten gecontroleerd worden met snelscan longechografie. Deze techniek laat toe om in 2 minuten longontsteking op te sporen, nog voor de dieren klinisch ziek worden. Hierdoor kunnen luchtweginfecties gericht aangepakt worden. De dierenartsen van het PneumoNEE project staan klaar om de luchtweggezondheid op uw bedrijf in beeld te brengen. Ook uw dierenarts kan de techniek leren (www.qtus-vet.com).
Met dank aan Stan Jourquin (dierenarts, UGent) voor zijn bijdrage aan dit antwoord
Meer info pneumonie en Snelscan: https://pneumonee.be/
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Afmetingen ligboxen jongvee
- Vraag/Antwoord: Het ideaal speenmoment
- Vraag/Antwoord: Onthoornen
- Vraag/antwoord: Afmetingen ligboxen melkvee
- Vraag/Antwoord: Werken met een aparte vaarzengroep
Bronnen
1 Calf Accomodation - Individual and Group housing. Teagasc, Agricultural and Food Development Authority
2 Two Heads Are Better Than One: A Starter Guide to Pairing Dairy Calves. Extension - University of Wisconsin-Madison. Februari 2021
3 Invited review: Effects of group housing of dairy calves on behavior, cognition, performance, and health. J. H. C. Costa, M. A. G. von Keyserlingk, and D. M. Weary. Journal of Dairy Science Vol. 99 No. 4, 2016