De wetgeving betreffende het onthoornen van runderen is duidelijk. Onthoornen mag slechts gebeuren indien noodzakelijk voor de veiligheid en de bescherming van het personeel of de overige dieren. De ingreep is pijnlijk en dient steeds te gebeuren onder verdoving van het dier door de dierenarts.

Kalveren

Verwijderen van de hoorngroeipunt bij jonge kalveren is slechts toegelaten tot een leeftijd van twee maanden en steeds onder verdoving. Het mag op vandaag enkel gebeuren door het wegbranden van de groeipunten met een gloeibout (thermocauterisatie) en niet met caustische pasta’s. De verdoving mag enkel toegediend worden door de dierenarts.

De hoorngroeipunt bestaat uit levend weefsel, dat doorbloed en bezenuwd is. Het verwijderen ervan is dus pijnlijk en geeft het dier stress. Het kalf kan door de ingreep gedurende enkele dagen tot weken minder eten en zich anders gedragen.
Probeer het onthoornen te plannen op een moment waarop het kalf geen andere veranderingen moet ondergaan: spenen, verandering van rantsoen of huisvesting, … Zo blijft de stress voor het kalf minimaal. Verder geldt: hoe jonger het kalf, hoe kleiner het hoornknopje. Dit vergt een preciezere aanpak die de ingreep kleiner maakt met potentieel minder stress voor het kalf. Op het ILVO proefbedrijf worden kalveren bijvoorbeeld onthoornd op een leeftijd van 1 maand. Dit moment ligt maximaal van het speen- en verhuismoment verwijderd.  

Volwassen runderen

Bij volwassen runderen waarbij de hoorns al uitgegroeid zijn, worden de hoornen afgezaagd. De dierenarts geeft de dieren eerst een algemene en dan een plaatselijke verdoving aan de hoornbasis. Hierna worden de hoorns afgezaagd. Dit mag door de veehouder zelf gedaan worden.
Ook de hoorn bestaat uit levend weefsel en het verwijderen ervan is pijnlijk en geeft stress aan het dier. Ook volwassen dieren kunnen na onthoornen dus gedurende enkele dagen tot weken minder eten en zich anders gedragen. Voor melkvee in lactatie is een daling van de melkgift zeker mogelijk. Systematisch onthoornen bij volwassen dieren is af te raden.

Praktisch

Zorg voor een veilige werkplek. Onthoorn alleen dieren die gezond zijn en doe het niet op andere momenten die stress veroorzaken bij het dier (spenen, verhuizen, rantsoenwijzigingen, …). Zorg voor een voldoende ruime en goed ingestrooide ruimte, want de dieren liggen makkelijk een uur neer.
Breng alle kalveren die onthoornd moeten worden samen. Voor de verdoving zitten ze best in een kleine ruimte, zodat de dieren snel gevangen kunnen worden en zo ook minder stress ervaren.

Na het toedienen van een gepaste verdoving door de dierenarts en eens deze voldoende werkt kan het eigenlijke onthoornen uitgevoerd worden. Knip eerst de haren rond de hoorngroeipunten weg, zodat de punten duidelijker zichtbaar zijn en er geen warmtverlies is door het wegschroeien van haartjes. Hierdoor ontstaan ook minder onaangename geuren van verbrand haar. De veehouder mag vervolgens zelf de hoorngroeipunten bij de kalveren verwijderen met de gloeibout.

De gloeibout moet warm genoeg zijn. Dit kan je vooraf testen door hem bijvoorbeeld tegen een stuk hout te houden en te controleren of het hout voldoende snel verbrandt. Vervolgens houd je de bout tegen de hoornpunten gedurende maximum 7 seconden. Controleer vervolgens de wonde en behandel deze met een antibioticaspray. Om te bekomen liggen de kalveren liggen best in borst-/buikligging. Reinig de gloeibout na het onthoornen van ieder kalf. Vuiligheid op de gloeibout geeft een slecht contact en warmteverlies.

Tot slot  is het belangrijk de onthoornde dieren de dagen na onthoornen extra in de gaten te houden om problemen of abnormaal gedrag snel te detecteren. Pijnbestrijding is in die dagen aangewezen.

Gerelateerd

• Vraag/Antwoord: Huisvesting kalveren
• Vraag/Antwoord: Het ideaal speenmoment
• Vraag/Antwoord: Biest en biestvervangers
• Vraag/Antwoord: Afmetingen ligboxen jongvee
• Vraag/Antwoord: Groepshuisvesting kalveren

Nog vragen?

 

Bronnen

Onthoornen van runderen en kleine herkauwers. Vlaamse Overheid – Departement Omgeving – Dierenwelzijn

Koninklijk besluit van 17 mei 2001 betreffende de toegestane ingrepen bij gewervelde dieren, met het oog op het nutsgebruik van de dieren of op de beperking van de voortplanting van de diersoort.