Welke mogelijkheden biedt het mechanisch scheiden van drijfmest op een melkveebedrijf? Welke meststromen worden gevormd en kan ik de vaste fractie als strooisel voor de ligboxen gebruiken?
Het scheiden van rundermest is een mestbewerking en geen mestverwerking. Bij mestscheiding op het landbouwbedrijf wordt bedrijfseigen ruwe mest fysiek gescheiden in twee nieuwe meststromen: dunne fractie en dikke fractie. Door de andere verhoudingen tussen stikstof (N) en fosfaat (P2O5) in de verschillende fracties kunnen de bemestingsnormen mogelijks beter ingevuld worden met dierlijke mest. Daarnaast kan de hogere nutriënteninhoud van de dikke fractie de mestafzetkost drukken. Tot slot kan de dikke fractie ook als strooisel gebruikt worden in de ligboxen.
Getuigenis uit de praktijk: Mest scheiden op een melkveebedrijf (Bram Maes)
Rendementen vijzelpers
Het scheidingsrendement is het procentuele aandeel van een nutriënt dat bij scheiding in de dikke fractie terecht komt, ten opzichte van de ingaande hoeveelheid in de ruwe mest. Een vijzelpers/schroefpers is heel geschikt voor het scheiden van runderdrijfmest en levert 10 - 20 % van het gewicht dikke fractie met hoog droge stof gehalte op. De vijzelpers heeft een gemiddeld scheidingsrendement van 15 tot 35 % voor droge stof. Daarnaast realiseert een vijzelpers een scheidingsrendement van 20 - 30 % voor stikstof en 20 - 45 % voor fosfaat. Met een vijzelpers krijg je dus een dikke fractie met een hoog drogestofgehalte, in tegenstelling tot een hoge afscheiding van nutriënten. De scheidingsrendementen worden door een waaier aan factoren bepaald: samenstelling van de drijfmest, het type en instellingen mestscheider, bewaring, … Een voorbeeld voor runderdrijfmest is uitgewerkt in Tabel 1.
| Volume | Droge stof | Totaal stikstof | Fosfaat P2O5 | Kalium K2O | ||
| ONGESCHEIDEN | ||||||
| Runderdrijfmest | 100% | kg/ton | 86 | 4.8 | 1.4 | 4.8 |
| GESCHEIDEN | ||||||
| Vaste fractie | 15% | kg/ton | 143 | 8.0 | 3.0 | 5.5 |
| Vloeibare fractie | 85% | kg/ton | 76 | 4.2 | 1.1 | 4.7 |
Voordelen meststromen
In runderdrijfmest zit relatief veel stikstof ten opzichte van fosfaat. Hierdoor zal bij het bemesten met 35 ton/ha runderdrijfmest 170 kg N en slechts 50 kg fosfaat toegediend worden. Dikke fractie met 8 kg N en 3,0 kg fosfaat per ton maakt het mogelijk om bijvoorbeeld met 21 ton dikke fractie 168 kg N en 63 kg fosfaat te bemesten. Het verschil in nutriënteninhoud van de dikke fractie – bij scheiding met een vijzelpers - is dus eerder beperkt waardoor mestscheiding om deze reden net als scheiden om nutriënten goedkoper af te zetten (lagere transportkost) doorgaans niet zinvol is. De meerwaarde van bemesten met dikke fractie zit voornamelijk in het hoge gehalte organische stof. Dikke fractie is dus een goede bodemverbeteraar die bijvoorbeeld het koolstofgehalte en waterbergend vermogen van de bodem verhoogt.
VCM (Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking) stelt een gratis rekentool ter beschikking waarmee rundveehouders kunnen berekenen of de scheiding van de mest met de vijzelpers op hun bedrijf ook financieel interessanter is dan de afzet van ruwe mest.
Dikke fractie als strooisel
Het relatief hoge droge stof gehalte, na scheiding met een vijzelpers, maakt de dikke fractie geschikt als ligboxstrooisel. Het toepassen van de dikke fractie als ligboxstrooisel wordt in België alleen toegestaan als de grondstof bedrijfseigen mest van het melkveebedrijf is. Bovendien moet de mest verwerkt worden met een eigen scheider. Dikke fractie gegenereerd door een mobiele scheider van een loonwerker kan met andere woorden niet dienen als ligboxstrooisel. Veehouders moeten met de eigen mestscheider bovendien hygiënisch werken. Daarnaast mogen ze de dikke fractie alleen zelf gebruiken en niet als ligboxstrooisel in de handel brengen. Meer info in de omzendbrief van de FOD Volksgezondheid.
Getuigenis uit de praktijk: Mest scheiden op een melkveebedrijf (Bram Maes)
Antwoord samengesteld met medewerking van Thomas Vannecke, adviseur VCM (Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking)
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Strooisel en omgevingsmastitis
- Vraag/Antwoord: Schuimvorming op mest
- Vraag/Antwoord: Impact RE-gehalte op N-excretie
- Vraag/Antwoord: Strooisel voor diepstrooiselboxen
- Vraag/Antwoord: Ventilatie melkveestallen
Bronnen:
1 LITERATUURSTUDIE - Waarde van de dikke fractie na mestscheiding als bron van organische stof. Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking vzw, 2018
2 Een bedje van eigen mest. Veldverkenners. 29 maart 2019
3 Koe komt tot rust op hernieuwbaar bedje van eigen mest. VILT. 31 januari 2019
4 Dikke fractie na scheiding. Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking vzw