Hoe maak ik een goed gemengd rantsoen met mijn voedermengwagen en laat ik deze draaien tijdens het laden of begin ik pas met mengen eens de voedermengwagen volgeladen is?
Mengen na het laden zal extra energie vergen en de aandrijving van de machine zwaarder belasten terwijl deze vaak niet op bedrijfstemperatuur is. Dit zal zonder twijfel tot een hoger brandstofverbruik en hogere onderhoudskosten of zelfs breuken leiden.
Als de juiste laad-volgorde gehanteerd wordt zal wachten met mengen zeker geen beter mengresultaat opleveren. Integendeel, door het mengen tijdens het laden in de juiste volgorde kan je inspelen op de eigenschappen van de verschillende voedermiddelen om net een beter mengresultaat te verkrijgen. De machine moet bovendien toch een bepaalde tijd draaien om alles effectief goed gemengd te krijgen, wat dus goed kan tijdens het laden.
Volgorde van laden
Door de grote variatie in voedermiddelen en rantsoenen bestaat er geen harde richtlijn voor het laden van voedermengwagens. Algemeen kan men evenwel stellen dat je best begint met de lange componenten in het rantsoen. Deze kunnen zo al losgewerkt worden terwijl de volgende componenten toegevoegd worden. Voor een efficiënt mengproces worden lichte componenten best eerst geladen en de zwaarste componenten als laatste. De zwaardere componenten zaken zo door het mengsel en drukken de lichtere naar beneden waardoor de voedermengwagen intensiever begint te snijden. In de praktijk kan evenwel een andere volgorde gewenst zijn, bijvoorbeeld bij het gebruik van speciale voedercomponenten. Onderstaande laadvolgorde kan als richtlijn beschouwd worden:
- Lange / lichtere structuurrijke producten (zoals hooi)
- Krachtvoer, korrelvoer
- Voeg eventueel mineralen toe.
- Graskuil
- Maïskuil en/of GPS van granen
- Producten met een hoog vochtgehalte (bierdraf, bieten, …)
- Vloeibare componenten (melasse, …)
Houd zeker de richtlijnen van de producent in het achterhoofd voor een optimaal gebruik van je voedermengwagen. Tot slot zal ook het gewenst resultaat van het gemengd rantsoen mee bepalen hoe er geladen en gemengd dient te worden.
Goed gemengd rantsoen: de schudbox
Controleren of een rantsoen goed gemengd is kan makkelijk met een schudbox. Deze bestaat uit 3 op elkaar gestapelde zeven met verschillende poriegrootte (19 mm, 8 mm en 1,18 mm). In combinatie met de onderste opvangbak kan je een rantsoen met een schudbox dus makkelijk scheiden in 4 fracties: deeltjes groter dan 19 mm, tussen 8 en 19 mm, tussen 1,18 en 8 mm en kleiner dan 1,18 mm. Hoe je dit praktisch doet zie je in de video onderaan dit artikel. Het gewicht van iedere fractie ten opzichte van het gewicht van de hoeveelheid gemengd rantsoen die werd gezeefd, geeft je ten slotte het aandeel van iedere categorie deeltjesgrootte in het rantsoen.
Foto 1. Schudbox (foto Sweep Agro)
In tabel 1 zie je in welke verhouding de deeltjes verdeeld zouden moeten zijn in graskuil, maïskuil en een goed melkveerantsoen. Door op verschillende plaatsen of tijdstippen gemengd rantsoen te verzamelen en te zeven in de schudbox kan je heel wat leren over de kwaliteit van je rantsoen:
- Een eerste controle van het rantsoen is bestaat erin controleren of de verdeling binnen de streefwaarden voor een goed melkveerantsoen ligt (zie Tabel 1). Hiervoor start je best met een hoeveelheid gemengd rantsoen die je op verschillende plaatsen in de voergang verzameld hebt.
- Daarnaast is het nuttig te controleren of het rantsoen homogeen gemengd is. Dit controleer je door verschillende porties gemengd rantsoen te verzamelen van het begin, midden en eind van de uitgedraaide hoeveelheid rantsoen en deze apart te zeven. De zeef-resultaten liggen dan uiteraard liefst dicht bijeen.
- Tot slot kan je ook verschillende porties gemengd rantsoen verzamelen en zeven gespreid in de tijd: net na uitdraaien, na 10 uur en het restvoer bijvoorbeeld. Dit geeft je inzicht in de mate waarin je koeien kunnen selecteren in het rantsoen. Ook hier liggen de zeef-resultaten liefst dicht bij elkaar.
Tabel 1. Streefwaarden voor de verdeling in categorieën volgens deeltjesgrootte
|
Partikelgrootte |
||||
|
> 19 mm |
19 - 8 mm |
8 - 1,18 mm |
< 1,18 mm |
|
|
Graskuil |
10-15% |
45-75% |
20-30% |
<5% |
|
Maïskuil |
2-8% |
45-65% |
30-50% |
<5% |
|
TMR |
2-8% |
30-50% |
30-50% |
<20% |
Aan de slag met de schudbox!
Met dank aan Jeroen van Eyck (Peeters Group) en Eddy Decaesteker (Inagro) voor hun input.
Gerelateerd
- Vraag/Antwoord: Keuze voedermengwagen
- Vraag/Antwoord: Afbouw krachtvoergift
- Vraag/Antwoord: Gemengd inkuilen
- Vraag/Antwoord: Strooisel voor diepstrooiselboxen
- Vraag/Antwoord: Mengkuilen met voederbieten
Bronnen:
1 Evaluating particle size of forages and TMRs using the Penn State Particle Size Separator. Jud Heinrichs, Department of Dairy and Animal Science, The Pennsylvania State University
2 Forage and TMR Particle Size and Effects on Rumen Fermentation of Dairy Cattle. P.J. Kononoff, Department of Animal Science, University of Nebraska-Lincoln en A. J. Heinrichs, Department of Dairy and Animal Science, The Pennsylvania State University. Augustus 2019